Stéttarfélagið Efling segir leitt að Þórarinn Ævarsson, fyrrverandi framkvæmdastjóri IKEA og eigandi pítsustaðarins Spaðans, kjósi að standa ekki með hagsmunum atvinnurekenda sem virða gerða samninga heldur kjósi að slá skjaldborg utan um hegðun sem grefur undan heiðarleika á vinnumarkaði.
Þetta kemur fram í yfirlýsingu sem Efling hefur sent frá sér vegna skrifa Þórarins í Morgunblaðið í dag. Í grein sinni fór Þórarinn hörðum orðum um átak Eflingar til að útrýma launaþjófnaði hér á landi. Sagði Þórarinn að launaþjófnaður væri í raun lítið vandamál hér á landi og tölur sem Efling hefði birt væru villandi. Að mati Eflingar mætti Þórarinn íhuga betur hvaða málstað hann velur sér.
Sjá einnig: Þórarinn lætur Eflingu heyra það: „Maður veltir fyrir sér þeirri óþægilegu spurningu“
„Stóryrðin í grein Þórarins eru ekki studd af því sem efnislega kemur fram í henni. Allar tölur sem Efling hefur birt og sett í samhengi við umfang launaþjófnaðar á íslenskum vinnumarkaði eru rauntölur fengnar úr útsendum launakröfum félagsins. Slíkar launakröfur eru gerðar með vísun í þá kjarasamninga sem atvinnurekendur hafa undirgengist og eru aldrei settar fram nema til staðar séu skrifleg gögn á borð við ráðningarsamning, launaseðla, kvittanir fyrir greiðslu launa og tímaskriftir. Dæmigerð launakrafa vegna vangoldinna launa hjá Eflingu er 380 til 490 þúsund.“
Í yfirlýsingu Eflingar segir að yfirleitt séu engin áhöld um réttmæti þessara krafna og greiðast þær oftast að endingu. Því miður séu mörg dæmi um að það gerist ekki fyrr en að mánuðum og jafnvel árum liðnum með aðkomu dómstóla eða, í tilviki gjaldþrota, skiptastjóra.
„Dómskerfið hefur því miður reynst bitlaust gagnvart þessum vanda og því löngu tímabært að innleiddar verði sektir sem skapi nauðsynlegan fælingarmátt, þó þannig að atvinnurekendur geti skotið málefnalegum ágreiningi fyrir dómara líkt og nú er. Fyrir slíku fyrirkomulagi eru bæði innlendar og erlendar fyrirmyndir.“
Segir Efling að launaþjófnaður sé því raunverulegt vandamál sem felur í sér gróft óréttlæti gagnvart launafólki sem fyrir honum verður. Þar að auki sé hann mikil vanvirðing við alla aðila að kjarasamningagerð.
„Undarlegt er að umsvifamikill atvinnurekandi á borð við Þórarinn stígi fram á ritvöllinn til að bera blak af þessari háttsemi og réttlæta hana með því sem verður best kallað, með orðum hans sjálfs, talnaleikfimi.“
Í yfirlýsingu Eflingar kemur fram að launakröfur sem Efling gerði á árabilinu 2015 til loka árs 2019 séu 2.349 talsins og er heildarupphæð þeirra yfir milljarður króna. Hefur upphæðin vaxið ár frá ári, úr tæplega 100 milljónum árið 2015 og upp í tæpar 350 milljónir árið 2019. Miðað við fjölda félagsmanna Eflingar og fjölda launakrafna megi giska á að líkur á því að hafa orðið fyrir launaþjófnaði á almennum vinnumarkaði á fimm ára tímabili séu um 1 á móti 10.
„Launakröfur stéttarfélaganna ná þó auðvitað ekki utan um heildarumfang launaþjófnaðar, ekki frekar en magn upptækra fíkniefna hjá lögreglu nær utan um heildarmagn fíkniefna í dreifingu. Ómældur fjöldi verkafólks á Íslandi gerir af ýmsum ástæðum aldrei kröfu vegna vangoldinna launa. Hins vegar gefur sívaxandi fjöldi og heildarupphæð skýra vísbendingu um ört vaxandi vandamál.“
Þá segir að launaþjófnaður sé ekki bara vandi launafólks sem fyrir honum verður heldur einnig vandi atvinnurekenda. Kröfurnar lendi oft á Ábyrgðarsjóði launa sem er fjármagnaður af atvinnurekendum, líka þeim sem stunda heiðarlegan atvinnurekstur.
„Launaþjófar spara sér launakostnað og geta þannig undirboðið heiðarlega samkeppnisaðila í útboðum og í verðlagningu á vörum og þjónustu. Efling hefur móttekið margar ábendingar frá atvinnurekendum sem eru reiðir vegna þessa ástands sem hefur því miður orðið landlægt í ákveðnum atvinnugreinum.
Leitt er að Þórarinn kjósi að standa ekki með hagsmunum þeirra atvinnurekenda sem virða gerða samninga, heldur taki þátt í að slá skjaldborg utan um hegðun sem grefur undan heiðarleika á vinnumarkaði. Hann mætti íhuga betur hvaða málstað hann velur sér.“
