Fyrir nokkrum mánuðum heimsótti Guðmundur Freyr Magnússon, maðurinn sem grunaður er um hrottalegt morð á sambýlismanni móður sinnar, ritstjórnarskrifstofu DV. Lilja Katrín Gunnarsdóttir, ritstjóri DV, átti einkasamtal við Guðmund og í leiðara sínum í blaðinu í dag fjallar hún um samtal sitt við hann og þær áhyggjur sem fólk glímir við þegar þau verða foreldrar.
„Margt sem fór okkar á milli er trúnaðarmál, eins og hinn grunaði fór fram á. Það mun ég virða. Honum var mikið niðri fyrir og hann var hræddur um líf sitt. Ætlaði að flýja land og reyna að skapa sér betra líf einhvers staðar annars staðar. Hann var, líkt og fólk sem fíkniefnin gleypa, með samsæriskenningar á færibandi, svo margar að erfitt var að skilja á milli raunveruleika og vímu. Hann sló mig sem góður maður, sem ekki aðeins hafði orðið fíkninni að bráð heldur einnig þurft að þola meiri harm á sinni ævi en flestir. Hann var einlægur og kurteis. Hann skynjaði muninn á réttu og röngu og talaði svo ofur fallega um móður sína,“ segir Lilja.
Lilja segir foreldrahlutverkið líklega það erfiðasta sem mannfólkið glími við. Það þurfi að kenna barninu muninn á réttu og röngu, kenna því að sýna kurteisi og reyna að vekja þá samkennd sem býr innra með því. Þá taki við tímabil þar sem umhyggja foreldranna felst í því að taka óvinsælar ákvarðanir sem eru barninu fyrir bestu.
„Loks taka fullorðinsárin við og þá verða foreldrar að sleppa takinu, leyfa „litla barninu“ sínu að fljúga og taka sínar eigin ákvarðanir, gera sín eigin mistök. Eitt eiga öll þessi æviskeið sameiginlegt. Áhyggjur foreldra af börnunum sínum hverfa aldrei,“ segir Lilja.
Þurfa börn bara ást og umhyggju?
Hún segir foreldra gjarnan eiga erfitt með að skerast ekki í leikinn og hafa vit fyrir börnunum sínum.
„„Eina sem börn þurfa er ást og umhyggja,“ sagði góð ljósmóðir við mig þegar ég var nýbúin að eignast mitt fyrsta barn. Ég var ósofin og taugaveikluð yfir öllu og engu. Hafði eytt þremur dögum í að spá hvort hvítvoðungurinn ætti að vera í sokkum eða ekki,“ segir Lilja og bætir því við að áhyggjur hennar yfir því hvort barnið ætti að vera í sokkum hafi tekið yfir líf hennar enda hafi hún ekkert vitað um ungbarnasokka.
„Þessi setning hennar bjargaði mér frá fullkomnu þroti. Auðvitað væri þetta ekkert flókið. Ást og umhyggja – það er allt sem þarf, í sokkum eða án. Þegar ég lít til baka finnst mér það náttúrulega stjarnfræðilega fáránlegt að eitthvað svo veigalítið sem tvær sokkapjötlur hafi ollið mér þessu hugarangri, en þessir frægu sokkar voru bara fyrstu af ótal álitamálum sem hafa haldið fyrir mér vöku í gegnum tíðina,“ segir hún.
Lilja segist reglulega velta því fyrir sér hvað gerist ef ást og umhyggja sé ekki nóg og að sú spurning hafi leitað á hana þegar hún frétti af morðinu á Spáni.
„Málið er enn í rannsókn en sá grunaði virðist hafa ráðist á sambýlismann móður sinnar með þeim afleiðingum að hann lést. Að sögn móðurinnar var það örvæntingarfull leit sonarins að peningum fyrir „eitrinu“, fíkniefnum, sem heltók hann,“ segir hún.
Guðmundur óttaðist um líf móður sinnar
Þegar Guðmundur, sá sem grunaður er um morðið, heimsótti ritstjórnarskrifstofu DV segir Lilja hann hafa óttast um líf móður sinnar og að hann hafi einsett sér að gera allt sem í hans valdi stæði til þess að vernda hana.
„Eftir langt samtal, tilfinningaþrungið og oft og tíðum óþægilegt, kvöddumst við með virktum. Hann ætlaði að hafa samband aftur en svo hvarf hann út í tómið og ég sá hann aldrei meir. Nú sé ég hann eingöngu á síðum fjölmiðlanna, grunaðan um þennan hræðilega glæp,“ segir hún.
Lilja segir ekkert geta afsakað þann glæp sem Guðmundur er sakaður um og að þrátt fyrir að fíknin eigi sínar skuggahliðar þá sé það engin afsökun.
„Það er líklegast enginn sem skilur harm móður hins grunaða. Það er ómögulegt fyrir foreldri að setja sig í hennar spor. Ef ég missti næstum lífsþróttinn út af einu sokkapari þá get ég ekki gert mér í hugarlund hvernig er hægt að vinna úr slíku áfalli, líkt og þessi tiltekna móðir er búin að upplifa, og halda áfram með lífið,“ segir Lilja og sendir móður Guðmundar sína sterkustu strauma í þeim erfiðleikum sem hún gengur nú í gegnum.