„Hættum að líta til sjávarútvegsins með öfundaraugum og gleðjumst yfir farsæld hans og styrk enda mikilvægt fyrir hag allrar þjóðarinnar að sjávarútvegsfyrirtækin séu vel rekin og haldi áfram að þróast.“
Þetta segir Svanur Guðmundsson, sjávarútvegsfræðingur og framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins, í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag.
Þar skrifar Svanur um þá ákvörðun eigenda Samherja að framselja hlutabréf sín til barna sinna. Starfsemi Samherja er skipt í tvo hluta, annars vegar Samherja hf. Og hins vegar Samherja Holding sem fer með starfsemi fyrirtækisins erlendis. Á framsalið einungis við um fyrrnefnda félagið.
Skatturinn og dauðinn
„Það er lífsins gangur að ein kynslóð tekur við af annarri. Allt er breytingum undirorpið og flest reynum við að undirbúa okkur sem best, hvort sem við erum að yfirgefa þennan heim eða taka hann í arf,“ segir Svanur í grein sinni.
Hann segir að í því réttarríki sem við lifum núna hafi löggjafinn nokkurn viðbúnað til að tryggja að allt fari eftir settum reglum þó stundum sé haft á orði að ríkið sé fyrsti syrgjandinn þegar kemur að uppgjöri arfs.
„Þannig hefur skapast hefð fyrir því að þegar verðmæti fara á milli kynslóða mætir ríkisvaldið og það mun mæta aftur næst þegar sami arfur gengur milli næstu kynslóða. Ef arfurinn ávaxtast lítið þá mun allt að endingu hverfa til ríkisins. Þannig má segja að það sé erfingi allra erfingja enda aðeins tvennt öruggt í lífinu; skatturinn og dauðinn.“
Ríkissjóður fær mikla fjármuni
Svanur segir að hver geti haft sína skoðun á því hve sanngjarnt kerfið er. Hér hafi þó myndast sátt um að hafa lagalega umgjörð um erfðamál sem allir Íslendingar þurfa að gangast undir.
„Nú hefur verið upplýst að eigendur eins stærsta sjávarútvegsfyrirtækis landsins hafa ákveðið að færa eignarhlut sinn í fyrirtækinu til afkomenda sinna. Það er gert fyrir opnum tjöldum og öllum reglum fylgt þannig að ríkiserfinginn fái nú örugglega sinn hlut, sem hann mun líka fá næst og svo aftur koll af kolli eins og áður var rakið. Sanngjarnt? Já, um það má deila en þeir sem hafa skilað miklu æviverki og farnast vel skila meiru frá sér til næstu kynslóða.
Svanur bendir á að vera sé að færa hlut í atvinnufyrirtæki, með öllum réttindum og skyldum, milli kynslóða. Aðgerðin nái einungis til hlutabréfa Samherja.
„Aflamarkskerfið hefur ekkert með þetta fyrirkomulag að gera, fyrirtækið sem hér um ræðir hefur þar réttindi og skyldur eins og á svo mörgum öðrum sviðum og mun uppfylla þau áfram. Fyrir þau veiðiréttindi sem fyrirtækið hefur aðgang að verður að greiða veiðileyfagjald, rétt eins og á við um aðra skatta sem þarf að greiða af starfseminni. Það sem var greitt áður, verður greitt áfram, óháð eignarhaldi. Eina breytingin er að ríkissjóður mun fá mikla fjármuni til sín vegna fyrirframgreidds arfs.“
Hann segir að umræðan í kjölfar kynslóðaskipta Samherja minni á hve umræðan um sjávarútveginn getur orðið undarleg. Segir hann að Íslendingar ættu að vera stoltir af sjávarútveginum og standa saman að því að gera þar enn betur.