Pétur Sveinbjarnarson fæddist i Reykjavík 23. ágúst 1945. Hann lést á Kanaríeyjum 23. desember 2019. Pétur kom víða við á sinni ævi. Fyrri eiginkona Péturs var Auðbjörg Guðmundsdóttir. Eignuðust þau tvö börn saman. Síðari eiginkona Péturs var Edda Kristin Aaris Hjaltested og áttu þau tvo syni. Útför Péturs fer fram frá Dómkirkjunni í Reykjavík í dag klukkan 13.
Pétur varð fyrst kornungur blaðamaður og síðan, enn á unga aldri, þjóðþekktur af störfum sínum að umferðarmálum síðast sem fyrsti framkvæmdastjóri Umferðarráðs. Hann átti og rak þekkt veitingafyrirtæki um árabil, var einn eigenda og stjórnarformaður Kaupstefnunnar Reykjavík og framkvæmdastjóri Þróunarfélags miðborgar Reykjavíkur í mörg ár. Pétur var snillingur í knattspyrnu með yngri flokkum Vals, var félagi þar af lífi og sál alla tíð og gegndi forystustörfum m.a. sem formaður félagsins. Pétur átti að baki langan feril á sviði viðskipta, opinberra starfa og félagsmála. Hann var virkur í starfi Sjálfstæðisflokksins í átatugi og gegndi m.a. stöðu formanns Heimdallar.
Greint er frá andláti Péturs í Morgunblaðinu í dag.
![\"\"](\"/static/files/kkg/petur.jpg\")
Pétur var blaðamaður á dagblaðinu Vísi frá 1961 til 1963. Pétur var í starfsnámi hjá AA (Automobile Association), RoSPA (Royal society for prevention of accidents) og bresku lögreglunni 1964. Í framhaldi af því varð hann fulltrúi í umferðarnefnd Reykjavíkur og síðan forstöðumaður fræðslu og upplýsingaskrifstofu umferðarnefndar og lögreglu vegna gildistöku hægri umferðar 1968.
Hann var framkvæmdastjóri Umferðarráðs frá stofnun 1969 og til 1976 og hlaut m.a. Silfurbíl Samvinnutrygginga 1973 fyrir framlag til umferðaröryggismála. Þá var hann framkvæmdastjóri íslenskrar iðnkynningar 1977. Pétur var framkvæmdastjóri veitingahúsa Asks, Veitingamannsins og Jumbo 1981-1987 og framkvæmdastjóri Þróunarfélags Reykjavíkur 1990-2000.
Pétur lék knattspyrnu með yngri flokkum Vals og varð Íslandsmeistari með 4. og 3. flokki. Hann sat í stjórn Heimdallar, FUS, 1968-1971 og var formaður félagsins 1970-1971. Hann sat í stjórn Sambands ungra sjálfstæðismanna 1969-1971 og í stjórn fulltrúaráðs Sjálfstæðisfélaganna i Reykjavík 1970-1971.
Pétur sat í Æskulýðsráði Reykjavíkur 1969-1974 og í stjórn Æskulýðssambands Íslands 1969-1973. Þá sat hann í framkvæmdastjórn Bíafra landssöfnunar og í fulltrúaráði og framkvæmdastjórn Hjálparstofnunar kirkjunnar. Hann var formaður stjórnar Kaupstefnunnar Í Reykjavík 1982-1986. Þá sat hann í stjórn Menningarnætur frá stofnun 1996 til ársins 1999.
Pétur sat í stjórn Sólheima, sjálfseignarstofnunar, 1979-2018 og var formaður frá 1983. Þá sat hann í framkvæmdastjórn Camphill Village Trust í Bretlandi 2007-2017, en Camphill-hreyfingin er óhagnaðardrifin, stofnuð á grundvelli kenninga mannspekingsins Rudolfs Steiner og rekur heimili og vinnustaði fyrir fatlaða einstaklinga eins og Sólheimar.
Pétur var formaður knattspyrnudeildar Vals 1976-1980 og formaður félagsins 1981-1988. Þá var hann formaður framkvæmdanefndar um byggingu Sr. Friðrikskapellu 1989-1993 og formaður stjórnar Valshjartans ehf frá stofnun 2017.
Fyrir störf sín á vegum Vals hlaut hann Valsorðuna 1991 og á aldarafmæli félagsins 11. maí 2011 var hann gerður að heiðursfélaga Knattspyrnufélagsins Vals.
Pétur var sæmdur riddarakrossi hinnar íslensku fálkaorðu árið 2007.
Fjölmargir minnast Péturs bæði á samfélagsmiðlum og svo í minningargreinum í Morgunblaðinu.
Friðrik Sophusson fyrrverandi ráðherra Sjálfstæðisflokksins skrifar:
„Pétur gaf sig alltaf að fullu í þau störf, sem honum var trúað fyrir. Samstarfsmenn hans nutu skipulagsgáfna hans og atorku hvort sem það var í störfum fyrir Val eða Sólheima í Grímsnesi, þar sem hann gegndi stjórnarformennsku í 35 ár. Þar vann hann ásamt öflugu samstarfsfólki stórkostlegt uppbyggingarstarf, sem eftir er tekið – einnig utan landsteinanna. Hann beitti sér af öllu afli í þágu skjólstæðinga stofnunarinnar og var stundum umdeildur og gagnrýndur einkum af þeim sem litu árangurinn öfundaraugum.
Við [unnum] saman í Sjálfstæðisflokknum, þar sem hann gegndi m.a. formennsku í Heimdalli. Fyrir meira en hálfri öld stofnuðum við ásamt nokkrum öðrum forystumönnum ungra sjálfstæðismanna Miðvikudagsklúbbinn, sem enn heldur fundi hálfsmánaðarlega.
Það var alltaf líf og fjör í kringum Pétur enda var hann hugmyndaríkur og uppátækjasamur. Segja mætti sæg af sögum um það, sem brallað var á ungdómsárunum. Mest af því var saklaust grín og sprell, sem engum varð meint af, en gaf lífinu lit. Við eigum eftir að rifja það upp þegar við hittumst hinum megin.
Á tímabili glímdi hann við Bakkus, en þeirri glímu lauk með fullnaðarsigri Péturs fyrir meira en þremur áratugum.
Pétur Sveinbjarnarson var með hjartað á réttum stað. Hann var ávallt tilbúinn að rétta hjálparhönd, þegar einhver átti í erfiðleikum. Ég mun ætíð sakna hans og minnast sem trausts og góðs vinar.
![\"\"](\"/static/files/kkg/petir2.jpg\")
Helgi Magnússon skrifar:
„Með Pétri Sveinbjarnarsyni er genginn mikill félagsmálamaður og leiðtogi. Allt frá yngri árum var Pétur jafnan sóttur til forystu þar sem hann kom að málum.
Ég fylgdist fyrst með Pétri á vettvangi Vals. Hann átti feril að baki sem knattspyrnumaður í gegnum alla yngri flokka félagsins þar sem hann var fyrirliði í sigursælum hópi. Pétur var beðinn að taka að sér formennsku í knattspyrnudeild Vals sem stóð á tímamótum. Hann lét tilleiðast og stýrði miklu uppgangsskeiði í félaginu, fyrst sem formaður knattspyrnudeildar og síðar sem formaður félagsins. Pétur bauð mér að taka sæti í stjórn knattspyrnudeildar árið 1977. Þá kynntist ég forystuhæfileikum Péturs sem nálgaðist viðfangsefnin gjarnan á djarfan og óvæntan hátt. Árangurinn lét ekki á sér standa.
Á þessum árum var bryddað upp á ýmsum nýjungum og margt gert vel. Pétur stýrði samstarfsmönnum sínum af festu en oft var samt stutt í léttleika og gleði. Menn gátu einnig gert grín að sjálfum sér samhliða því að gerðar voru miklar kröfur. Þannig lét Pétur samþykkja það á fundi leikmanna meistaraflokks karla og stjórnar knattspyrnudeildar Vals eitt vorið að við yrðum Íslandsmeistarar það árið. Hann lét kjósa um tillögu þess efnis við góðar undirtektir og spurði svo: „Einhver á móti?“ Enginn reyndist vera mótfallinn tillögunni og hún skoðaðist því samþykkt með öllum greiddum atkvæðum. Það gekk svo eftir að Valur varð Íslandsmeistari – enda búið að samþykkja það samhljóða.
Í félagsstarfinu innan Vals skapaðist traust og vinátta milli okkar Péturs sem hélst allt til loka án þess að skugga bæri á. Fyrir það er ég þakklátur. Það var margt hægt að læra af Pétri enda hafði hann til að bera mikla forystuhæfileika og líflegt hugmyndaflug sem nýttist bæði honum og öðrum í þeim verkum sem hann sinnti.
Ég hafði mikla ánægju af því að fylgjast með merku mannúðarstarfi sem Pétur vann sem stjórnarformaður Sólheima í Grímsnesi í 38 ár. Þar er unnið mikilvægt starf sem efldist jafnt og þétt á þeim áratugum sem Pétur stýrði þessari merku sjálfseignarstofnun studdur af fjölda öflugra samstarfsmanna og félaga. Það var líkt Pétri að leggja slíku mannúðarstarfi öflugt lið af heilum hug.
Péturs Sveinbjarnarsonar verður sárt saknað af vinum, samherjum og samferðamönnum. Við sjáum á eftir góðum félaga og merkum frumkvöðli. En mestur er söknuður nánustu ættingja. Ég votta sonum Péturs og fjölskyldunni samúð okkar hjóna. Blessuð sé minning Péturs Sveinbjarnarsonar.“
Ólafur G. Gústafsson segir meðal annars:
„Sá vettvangur þar sem Pétur hefur markað dýpst og varanlegust spor er hjá Sólheimum í Grímsnesi. Þar gegndi hann forystu í nær 40 ár og sú gríðarlega uppbygging sem átt hefur sér stað þar á þessum tíma er einstök og öll hefur hún miðast að því að bæta sífellt aðstöðuna fyrir þá fötluðu einstaklinga sem þar búa, starfsfólk og aðra íbúa. Það er á engan hallað þegar sagt er að mestan heiður þeirrar uppbyggingar á Pétur. Það var hans framtíðarsýn, staðfesta og kraftur sem þar réði för. Hann hvikaði aldrei þó unnið væri gegn Sólheimum, stóð styrkan vörð um staðinn og var ávallt trúr hugmyndafræði Sesselju, stofnanda Sólheima. Pétur naut trausts og virðingar á þessum vettvangi og var m.a. kjörinn í stjórn Camphill-samtakanna sem reka heimili og vinnustaði fyrir fatlað fólk.
Pétur var örlagavaldur í mínu lífi því fyrir tilstilli hans fór ég m.a. að vinna fyrir Val og Sólheima, störf sem hafa styrkt mjög okkar vináttubönd. Pétur var mikill vinur vina sinna og var umhugað um velferð þeirra. Í öllum samskiptum var hann traustur og sanngjarn, en gat verið fastur á sinni meiningu.“
Kveðja frá Miðvikudagsklúbbnum
Í Miðvikudagsklúbbnum sitja:
Björgólfur Guðmundsson, Eggert Hauksson, Friðrik Sophusson, Jón Magnússon, Ólafur B. Thors, Páll Bragi Kristjónsson, Ragnar Tómasson, Sigurður Hafstein og Valur Valsson:
„Fyrir meira en fimmtíu árum hittumst við nokkrir ungir sjálfstæðismenn til að ræða stöðu Sjálfstæðisflokksins. Allir vorum við virkir þátttakendur í Heimdalli og Sambandi ungra sjálfstæðismanna. Mikið rót var í stjórnmálunum á þessum tíma og róttækar stefnur í tísku.
Á aukaþingi SUS haustið 1968, þegar Birgir Ísleifur Gunnarsson var formaður SUS, kom fram óánægja með forystu flokksins, rætt var um flokksræði; og þess m.a. krafist að prófkjör yrðu viðhöfð í ríkari mæli. Það var í þessu andrúmslofti, sem við stofnuðum Miðvikudagsklúbbinn og höfum hist allar götur síðan hálfsmánaðarlega á veturna.“
Þá segir einnig:
„Pétur var alla tíð einstaklega frjór í hugsun og atorkusamur frumkvöðull, hvort heldur var í starfi eða leik, og mikill vinur vina sinna.
Við, félagarnir í Miðvikudagsklúbbnum, þökkum langa samleið með einlægum vini og minnumst hans með hlýju, söknuði og virðingu. Sonum hans, systur, fjölskyldum þeirra og öðru venslafólki, vottum við okkar dýpstu samúð.“
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson fyrrverandi borgarstjóri segir meðal annars:
„Fallinn er frá góður vinur og samferðamaður í áratugi. Leiðir okkar Péturs lágu saman þegar við vorum sendisveinar í Sunnubúðinni í Mávahlíðinni hjá Óskari Jóhannssyni, kaupmanni, með fleiri góðum félögum okkar. Síðar áttum við samleið í störfum fyrir Sjálfstæðisflokkinn, aðallega á vettvangi Heimdallar, félags ungra Sjálfstæðismanna.
Það sem strax einkenndi Pétur á unglingsárum var mikið hugmyndaflug og athafnasemi. Við störfuðum náið saman að ýmsum verkefnum, m.a. í fulltrúaráði Sólheima í 28 ár og í stjórn Þróunarfélags miðborgar Reykjavíkur á árunum 1990-1995 þar sem Pétur var framkvæmdastjóri. Í báðum þessum hlutverkum skilaði Pétur einstaklega góðu starfi, þannig að eftir var tekið. Það sem lýsti störfum Péturs, hvarvetna sem hann starfaði, var stórhugur, áræði og útsjónarsemi.
Að leiðarlokum er mér efst í huga þakklæti fyrir samfylgdina og vináttuna.“
Halldór Einarsson, segir fyrir hönd Knattspyrnufélagsins Vals og Fulltrúaráðs:
„Pétur gekk ungur til liðs við Val og náði snemma mikilli leikni með knöttinn og góðum leikskilningi. Hann og Sigurður Gunnarsson urðu fyrstu KSÍ-gulldrengir Vals en þvert á spár varð ferillinn inni á vellinum ekki langur og hann barðist aldrei um sæti í meistaraflokki. Lífið bauð upp á marga spennandi kosti og þó að Valur væri alla tíð í hjarta Péturs sneri hann sér að öðrum hugðarefnum. Þegar síðan kallið kom og Valur þurfti að endurnýja stjórn knattspyrnudeildar 1976 þá tók hann við keflinu sem formaður deildarinnar.
Pétur kunni að stjórna og deildi út verkefnum til hinnar vel mönnuðu stjórnar og sat sem formaður í fjögur ár. Síðar tók hann við sem formaður félagsins 1981 og þjónaði því embætti til ársins 1988. Allan þennan tíma naut hann góðs stuðnings mætrar eiginkonu sinnar Auðbjargar Guðmundsdóttur og sonanna Guðmundar Ármanns og Eggerts og síðar seinni eiginkonu sinnar, Eddu Kristínar Aaris Hjaltested. Pétur átti kraftmikinn sprett í viðskiptum, starfaði við ýmis stjórnunar- og nefndarstörf og mikið innan Sjálfstæðisflokksins.
Pétur var afskaplega vel að sér í sögu Vals og þrátt fyrir annríki virtist hann alltaf finna tíma þegar Valur var annars vegar. Hann varð formaður nefndar um byggingu Friðrikskapellu að Hlíðarenda, síðar formaður Valshjartans sem er nefnd sem starfar innan félagsins og sat í stjórn nefndar sem kom að endurreisn Fjóssins. Fyrir öll sín góðu störf fyrir félagið var hann gerður að heiðursfélaga 2011. Pétur var sæmdur riddarakrossi hinnar íslensku fálkaorðu árið 2007.
Á kveðjustund þakkar Valur og sendir innilegar samúðarkveðjur til fjölskyldunnar.“
