Áslaug Kristjánsdóttir lýsir þeirri upplifun að eiga son sem var í fangelsi í hlaðvarpinu Frelsið er yndislegt þar sem Guðmundur Ingi Þóroddsson, formaður Afstöðu, ræðir allar hliðar fangelsismála.
„Það kemur rosaleg sjálfsásökun hjá foreldrum barna sem feta þessa braut,“ segir Áslaug og ekki er laust við að hún komist við. „Það finnst öllum það vera þeim að kenna.“
Sárlega vanti aukin stuðning fyrir aðstandendur fanga sem ganga víðast hvar að lokuðum dyrum. Áslaug bendir á að fangelsisdómur hafi ekki aðeins áhrif á manneskjuna sem hlaut dóminn heldur alla fjölskylduna og vini þess einstaklings.
Tekur mikið á aðstandendur
„Fyrst þegar hann var kominn í fangelsi þurfti ég að hafa mig alla við til að meika að fara í vinnu og meika að fara út í búð,“ segir Áslaug. Fordómar samfélagsins hafi þar haft mikið að segja og telur Áslaug fólk ekki veigra sér við að fordæma fanga.
Það hafi hins vegar ekki mikið upp á sig að hella sér yfir manneskjur sem eru læstar bak við lás og slá þar þeir sjái ekki fréttir og athugasemdir á netinu. „Eina fólkið sem sér þetta eru aðstandendurnir,“ bendir Áslaug á.
Sonur Áslaugar var aðeins fjórtán ára gamall þegar hann fór að feta braut neyslunnar og fimmtán ára gamall tók hann þátt í ráni. „Þá fór taugakerfið hjá manni alveg að hrynja.“
Heimurinn hrundi síðan alveg að sögn hennar þegar hún fékk símtal frá lögfræðingi um að sonur hennar væri komin í gæsluvarðhald og myndi þurfa að fara í fangelsi.
Gat ekki borgað fyrir námið
Áslaug segir son sinn hafa verið skíthræddan þegar hann var læstur inni á Litla Hrauni. Fjölskyldan fékk því framgengt að hann yrði fluttur á Kvíabryggju sem er opið fangelsi. Þar hó hann nám en átti í erfiðleikum með að standa í straum við kostnað þess.
„Þeir fengu bara 9 þúsund krónur á viku og þurftu að borga fyrir námið með því.“ Huga þurfi að því að ekki hafi allir aðstandendur efni á að greiða kostnað fanga og því sé oft ómögulegt fyrir þá að klára nám.
Samfangi kom honum í skólann
Sonur Áslaugar hafi þó kynnst góðum mönnum í fangelsinu. „Annar þeirra bauðst til að borga skólann fyrir hann [..] og það var annar samfangi tilbúin að sitja heilu dagana og reikna með honum. Þess vegna gat hann þetta.“
Áslaug segir son sinn vera einn af þeim heppnu sem þurfa að sitja inni. „Hann er að klára málarann núna í maí og stefnir beint í meistarann.“ Ástæða þess sé ekki kerfið heldur heppni.
Viðtalið má sjá í heild sinni hér að neðan: