Jón Steindór Valdimarsson, þingmaður Viðreisnar, segist hafa verulegar áhyggjur af þróun verðbólgunnar og segir að fasteignakaup með íslensku krónunni séu hrein og klár áhættufjárfesting.
Þetta kom fram í óundirbúnum fyrirspurnatíma á Alþingi í gær þar sem hann beindi máli sínu að Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra.
Hefur talsverðar áhyggjur
„Ég verð að segja að ég hef talsverðar áhyggjur þessa dagana. Áhyggjur mínar snúa fyrst og fremst að því hvaða þróun er að verða í verðbólgu hér á landi. Verðbólga hefur ekki verið hærri í átta ár um þessar mundir og hefur verið langt umfram væntingar spáaðila og langt umfram það sem Seðlabankinn hefur búist við í sínum spám.“
Jón Steindór bætti við að Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri hefði nýlega sagt að verðbólgan nú stafaði að miklu leyti af veikingu gengisins á síðasta ári. Nú hafi gengið hækkað á ný og kvaðst Ásgeir vonast til þess að ná tökum á verðbólgunni aftur með lægra verðlagi í verslunum.
„Það er þó ljóst að inn í smásöluverðið reiknast alls konar kostnaður, t.d. flutningskostnaður, sem hefur hækkað verulega, verð á hrávöru, og síðan hefur verði samið um margvíslegar kjarabætur. Það er spurning hvort ekki blasi við að það sé ansi þung byrði að leggja það á verslunina í landinu að bregðast við þessum verðbólguþrýstingi öllum, eins og Seðlabankinn kallar eftir.“
Jón Steindór spurði Katrínu hvort hún væri sammála þessari greiningu Ásgeirs um hvernig hægt er að vinna gegn verðbólgunni og hvort hún væri sammála því að verðlag í verslunum verði að lækka. „Annars þurfi að grípa til sértækra aðgerða? Liggur ábyrgðin þarna? Blasir ekki við að hinar sértæku aðgerðir, sem ella þarf að grípa til, eru hækkun vaxta?“
Katrín segir stöðuna þunga
Katrín tók undir áhyggjur Jóns Steindórs um að hækkun verðbólgu væri áhyggjuefni.
Hvað er hægt að gera? Háttvirtur þingmaður nefnir að mikið sé á verslunina lagt að hækka ekki verðlag umfram tilefni. Það er vissulega einn mjög mikilvægur þáttur. Síðan er augljóst að staðan á fasteignamarkaði mun ráða mjög miklu. Þar þurfum við virkilega að fara yfir stöðu mála. Þetta var eitt af því sem unnið var að. Í aðdraganda lífskjarasamninga var settur á laggirnar sérstakur átakshópur um þróun á húsnæðismarkaði. Töluvert hefur verið gert í því að bæta þar stefnumótun og yfirlit yfir stöðuna. Það breytir því ekki að staðan á húsnæðismarkaði er mjög þung núna. Við lesum nánast daglegar fréttir um það hvernig íbúðir seljast yfir ásettu verði á skömmum tíma og í raun og veru er barist um hverja eign. Ég held að það sé mjög stór þáttur sem við þurfum að horfa til. Húsnæðismálin munu verða á dagskrá næsta fundar í þjóðhagsráði þar sem koma saman aðilar vinnumarkaðarins og fulltrúar stjórnvalda, Seðlabanki og sveitarfélög. Það er stór þáttur í því sem við þurfum að horfa til.“
Stefnir í verulegt óefni
Jón Steindór steig aftur í pontu og sagðist leyfa sér að fullyrða að fasteignakaup með íslenskri krónu séu hrein og klár áhættufjárfesting.
„Ég verð að segja það, herra forseti, að mér finnst stefna í verulegt óefni. Sjaldan hefur jafn mikill fjöldi ungs fólks streymt inn á fasteignamarkaðinn og ég hef miklar áhyggjur af því að vaxtabyrðin, greiðslubyrðin, verði miklu meiri en lántakendur hafa reiknað með. Ég er hræddur um að það komi að litlu gagni að setja þetta mál í einhvers konar skoðun og nefnd. Hér hefur einfaldlega ekki tekist nógu vel til. Hvað hyggst ráðherra gera í þessum efnum?“
Katrín svaraði því til að tekist hefði vel upp við stjórn efnahagsmála á þessu kjörtímabili, hvort sem litið væri til peningastefnu, stjórnar ríkisfjármála eða á vinnumarkaði.
„Þar á Seðlabankinn mikið hrós skilið fyrir hvernig hann hefur haldið á málum. Það breytir því ekki að þó að heilt yfir hafi gengið vel er full ástæða til að hafa áhyggjur þegar við sjáum verðbólguna fara upp. Það sem ég held að sé mjög mikilvægt að gera í því — fyrir utan það sem ég nefndi áðan um að innlendir aðilar hækki ekki verðlag umfram tilefni sem er mjög mikilvægt að þeir geri — er að skoða sérstaklega húsnæðismarkaðinn þar sem hefur verið gripið til margháttaðra aðgerða, hlutdeildarlána til að styðja við kaupendur fyrstu eigna, aukinn stuðning við félagslegt húsnæðiskerfi, sem er einn af þeim þáttum sem eru mikilvægir til að tryggja stöðugleika á húsnæðismarkaði, og að vera með skýrari stefnumótun á sviði húsnæðismála. Það er eitt af aðalmálunum sem við höfum verið að ræða á vettvangi þjóðhagsráðs og ég held að það sé stóri þátturinn í stefnumótuninni fram undan í þessum málum. Hins vegar er það ekki svo að ég telji ástæðu til að hafa uppi stór orð um hvert stefni. Ég tel að Seðlabankinn hafi hingað til staðið sig vel og muni gera það áfram.“
