Jóhann Sigmarsson, listamaður, kvikmyndagerðamaður og formaður Landsflokksins, vill að fólk geti fengið lán á hagstæðum kjörum frá ríkinu til að kaupa íbúð og að leiga sé viðráðanleg fyrir alla.
Þetta segir Jóhann í aðsendri grein í Fréttablaðinu í dag en þar lýsir hann meðal annars reynslu sinni og eiginkonu sinnar en þau keyptu sér sína fyrstu íbúð fyrir rúmu ári. Jóhann segir að ríkisstjórnin hafi ekki staðið við stjórnarsáttmála sinn þegar kemur að húsnæðismálum.
„Ríkisstjórnin forgangsraðar ekki rétt. Það sem þarf að gera er að byggja húsin. Allt frá grunni þar til að fólk geti flutt inn. Fasteignaverð þarf að vera viðráðanlegt.“
Kjörið tækifæri þar til þau sáu skilmálana
Eins og að framan greinir keyptu Jóhann og eiginkona hans sína fyrstu íbúð fyrir rúmlega ári síðan.
„Við sáum fyrst auglýsta kaupleigu og fannst það alveg kjörið tækifæri, þar til að við sáum skilmálana. Þegar þú kaupir á kaupleigu á Íslandi, þá borgar þú ákveðna upphæð og þarft svo að leigja íbúðina. Þegar að þú selur færðu einungis upphæðina sem þú greiddir í upphafi til baka, en ekki leiguna.“
Jóhann segir að skilmálarnir séu því þannig að viðkomandi borgar leigu eins og af öðrum íbúðum en kaupir búseturéttinn. Ekki sé um að ræða kaupleigu eins og hún gerist í öðrum löndum í kringum okkur þar sem fólk borgar umsamda upphæð við samning og borgar síðan leigu þar til húsnæðið er að fullu greitt.
„Þá á fólkið íbúðina. Ég get alveg séð fyrir mér að lífeyrissjóðir og Húsnæðis- og mannvirkjastofnun gætu vel fjármagnað slíkt kerfi. Við gátum ekki staðið við lokagreiðsluna m.a. vegna ástandsins í þjóðfélaginu. Við þurfum nú að flytja út í minna húsnæði eða út fyrir bæinn á ódýrari stað. Við getum ekki tekið bankalán eða önnur lán vegna þess að úrræðin sem ríkisstjórnin lofaði eru ekki til staðar.“
30 milljónir verða 113 milljónir
Jóhann segir að þeim hafði hlotnast að spara, meðal annars með sölu listaverka og sérverkefnum tengdum því og átt pening fyrir útborgun.
„Við gátum tekið húsnæðislán fyrir sameiginlegar tekjur okkar. Konan mín missti svo tekjurnar í upphafi ástandsins sem hefur verið óbreytt síðan þá. Þetta er algengt hjá tekjulágu fólki. Við búum í minnstu íbúð í þríbýli. Við hefðum getað fengið allt húsið í kringum aldamótin fyrir verðið sem við greiddum fyrir íbúðina fyrir ári síðan. Þegar fólk er að taka húsnæðislán til 35 ára að upphæð ISK 30.000.000 þá er það að greiða til baka ISK 113.736.654 samkvæmt reiknivél Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar. Við viljum lækka höfuðstól lánanna verulega. Það þarf að hækka takmörkin um að viðkomandi geti tekið húsnæðislán upp í allt að 95% fyrir kaupum á fasteign á lægri vöxtum.“
Hakkavél flokkanna
Jóhann segir að honum vitanlega séu húsnæðismál í niðurníðslu. Margt ungt fólk búi enn í foreldrahúsum fram eftir aldri og verðlagi á íbúðum sé haldið í hámarki af bönkunum. Það sé bæði dýrt að kaupa og leigja.
„Fólk sér bara enga framtíð hér á landi og er að flýja ástandið. Það er fullt af nýbyggingum með íbúðum sem standa auðar vegna þess að almenningur getur ekki keypt þær. Yfirvöld vilja hámarka söluna á þessum eignum. Það vilja bankarnir líka, byggingafélögin og fasteignabraskararnir. Eiginlega virkar pólitík gömlu flokkanna í landinu sem þvingunarvald. Ef fólk er með gagnrýni á það sem betur mætti fara í þjóðfélaginu eða kýs ekki rétt. Þá munu flokkarnir reyna að draga fólk niður og skemma fyrir því. Það hefur lengi verið lenska. Meginþorri almennings er hræddur um að lenda í hakkavél flokkanna,“ segir Jóhann sem bendir fólki á að þessu sé hægt að breyta.
„Verið óhrædd. Almenningur getur breytt þessu fyrir kosningar með því að skrúbba spillingunni út af þingi og setja restina í stjórnarandstöðu. Það er mikilvægt að kjósa, en að gefa gömlu flokkunum atkvæði sín ef fólk vill breytingar á samfélaginu er vitleysa.“
Jóhann segir að Landsflokkurinn vilji að fólk geti fengið lán á hagstæðum kjörum frá ríkinu til að kaupa íbúð og að leiga sé viðráðanleg fyrir alla.
„Framkvæmd er þannig að sett verða skilyrði í lánasamning. Kaupendur sem þurfa húsnæðislán, lífeyrissjóðslán, ríkisbankalán, styrk frá sveitarfélagi eða íslenska ríkinu vegna fasteignakaupa, en vilji leigja áfram út til annars aðila, þurfi að halda leigunni innan skynsamlegra marka fyrir leigjendur. Ákveðið getur verið hvað leigan á að vera samkvæmt stöðluðu hámarksverði frá hinu opinbera eftir staðsetningu, fermetrum, ástandi og kostnaði fasteignar. Ákvæðið í samningnum myndi gera það mögulegt að þaki yrði komið á leigumarkað.“
