Ólga á leigumarkaði kom meðal annars til umræðu í óundirbúnum fyrirspurnartíma á Alþingi í dag: Björn Leví Gunnarsson, þingmaður Pírata, spurði Bjarna Benediktsson fjármálaráðherra hvort staðan væri ekki ljóslifandi dæmi um að efnahagsstefna stjórnvalda á undanförnum árum hefði ekki gengið upp.
„23 fermetra stúdíóíbúð í Vesturbæ er á 110.000 krónur, 80 fermetra íbúð í Hafnarfirði á 200.000 krónur, 100 fermetra íbúð í Vogunum á 300.000 krónur,“ sagði Björn og benti á að reiknivél fyrir neysluviðmið árið 2019 á vef félagsmálaráðuneytis fyrir einstætt foreldri með barn geri ráð fyrir 200.000 króna heildarútgjöldum án húsnæðiskostnaðar.
„Ef við erum kannski hógvær og finnum íbúð til leigu á 200.000 kr., miðað við dæmin að ofan, með hita og rafmagni, erum við að tala um 400.000 krónur í heildarkostnað. Til þess þarf um 550.000 kr. í heildarlaun og ekki króna í afgang, hvað þá króna til að safna fyrir innborgun í íbúð. Hverjir hafa efni á þessu?“
Hann vísaði svo í upplýsingar á vefnum tekjusagan.is, en fara þarf allt upp í sjöttu tekjutíund fyrir konu og einungis fjórðu tekjutíund fyrir karl, og það með barnabótum og öllu. „Það er sem sagt helmingur fólks í þessari stöðu sem hefur ekki efni á því að fylgja neysluviðmiðum og vera á leigumarkaði.“
Bjarni sagði að húsnæðismarkaðurinn lúti lögmálum framboðs og eftirspurnar og áhyggjuefnið á undanförnum árum hafi verið framboðið á leiguhúsnæði. Stjórnvöld hefðu gert ýmislegt til að hvetja eigendur húsnæðis til að leigja það út. Sagði Bjarni að sveitarfélögin hefðu ríka skyldu að gegna, þau geti tryggt að með uppbyggingu nýs húsnæðis sé verið að mæta þeirri húsnæðisþörf sem er uppi hverju sinni.
„Þetta var stór hluti af samtali sem við áttum í tengslum við lífskjarasamninginn. Ég tel að ef við skoðum ráðstöfunartekjurnar heilt yfir, eins og hv. þingmaður kom inn á, þá höfum við náð miklum árangri. En þarna er markaður sem er dálítið erfitt að eiga við og leiguverðið verður líka á endanum alltaf eitthvert hlutfall af byggingarkostnaðinum. Það má ekki horfa fram hjá því.“
Bjarni bætti svo við að meirihluti þeirra sem eru á leigumarkaði óski sér helst að eignast húsnæði. Þess vegna hafi verið leitað leiða til að lækka þröskuldinn fyrir fyrstu íbúðarkaupendur.
„Það hefur tekist ágætlega á undanförnum misserum og að sjálfsögðu hafa þar vaxtalækkanir Seðlabankans skipt miklu. En aftur; lögmál markaðarins taka dálítið við og eftir því sem vextir lækka meira og kaupgeta fólks vex, þá vex spennan á markaðnum. Ef framboðshliðin er í ólagi þá hækkar verðið mjög hratt. Það er það sem við höfum séð. Það er ákveðið áhyggjuefni.“