Eva María Jónsdóttir, varaformaður Íslenskrar málnefndar, segir áhugaverða sögu sem varðar íslenska tungu sem barst til hennar í minnistæðu símtali. Hún greinir frá þessu í pistli sem birtist á Vísi.
„Mér er minnisstætt símtal sem ég átti fyrir tilviljun á mínum gamla vinnustað. Þangað hringdi manneskja sem spurði hvenær orðið stolt hefði skipt um merkingu? Ég gat engu svarað um það en spurði til baka hver væri kveikjan að spurningunni.“ segir Eva.
Hún útskýrir að manneskjan að sem hringdi í hana hafi heyrt prest nota orðið „stoltur“. Ákveðinn hópur í kirkjunni hafi þá tekið andköf.
„Þá hafði manneskjan í símanum verið við jarðarför þar sem presturinn sagði í minningarorðum að hinn látni hefði verið stoltur. Hálf kirkjan (eldra fólkið) mun þá hafa tekið andköf af undrun og óþægindatilfinningu.“
Eva bendir þá á að í gamla daga hafi orðið frekar tengst drambi og stærilæti, fremur en þeirri jákvæðu merkingu sem við þekkjum í dag.
„Þetta er áhugaverð saga fyrir okkur sem höfum undanfarna áratugi skoðað miðlana og ekki farið varhluta af stoltum foreldrum, útskriftarnemum, fjallgöngumönnum, íþróttamönnum og stuðningsmönnum svo dæmi séu nefnd. Orðið virðist ekki vera neikvætt hlaðið þegar fólkið opinberar hvað það er stolt af margvíslegum ástæðum. Neikvæð hleðsla orðsins er þó augljós þegar orðabækur eru skoðaðar en þá tengist orðið t.d. drambi og stærilæti. Orðsifjabókin sýnir fram á tengingu stolts við germönsku rótina ‘stel-t-’ sem merkir stífur.“
Hún segist ekki segja þessa áhugaverðu sögu til þess að biðja fólk um að hætta nota orðið „stoltur“ á þennan jákvæða hátt, heldur til að benda á þróun tungumálsins.
„Hér er þetta ekki dregið fram til að halda því fram að fólk verði að hætta að nota orðið á þann hátt sem nú er títt gert, heldur til að benda á dæmi um hvernig tungumálið breytist með tímanum og orð sem þóttu neikvæð áður fyrr geta breytt um merkingu.“
Þá tekur hún annað skemmtilegt dæmi sem flestir ættu að kannast við:
„Þau eru áhugaverð orðin sem hefur “snúist hugur” á löngum tíma. Margir kannast til dæmis við að hafa þrætt við foreldra sína við upphafi skólagöngu um hvort gott sé betra en ágætt.“
