„Mín reynsla er sú, að ef ég verð reiður út af dónaskap annarra í minn garð eða í garð minna nánustu, á netinu eða annars staðar, tekur það mig um það bil þrjá daga að jafna mig,“ segir Guðmundur Steingrímsson, fyrrverandi þingmaður og heimspekingur, í grein sinni í Fréttablaðinu í dag.
Í grein sinni segir Guðmundur að mannkynið þurfi að fara að sýna að því sé ekki sama um náungann.
Guðmundur byrjar á að segja frá býsna áhugaverðri uppfinningu í Kaliforníu þar sem forritarar hafa náð að hanna mjög fullkomna gervigreind. Um er að ræða gervigreindarforrit sem kallast GPT-3 og getur það gert allskonar hluti; það yrkir ljóð, getur skrifað tölvuforrit og sett færslur á samfélagsmiðla. Bendir Guðmundur á að forritið læri sjálft sem þýðir að það skannar netið og nemur allt sem þar fer fram og byggir greind sína á þeim lærdómi.
Guðmundur segir að sá hvimleiði galli sé á forritinu að í samskiptum sínum við manneskjur þykir það heldur dónalegt. „Þess eru dæmi að fólk verði algjörlega miður sín. Tilhneigingar til rasisma eru allnokkrar. Nærgætni skortir. Greina má slíkan lygaþvætting og alls kyns fordóma í tungutaki forritsins, að fólk er jafnvel slegið á eftir.“
Guðmundur segir að ástæðan sé vitaskuld sú að forritið byggir orðaval sitt á því sem það hefur safnað saman af netinu. Og endurspeglar því orðræðu mannkyns.
„Kannski er hér visst ljóðrænt réttlæti á ferðinni fyrir hið hatursfulla mannkyn. Talsmáti GPT-3 er auðvitað mátulegur á okkur. Spegli er brugðið upp. Svona erum við þá almennt ömurleg. Spurningin í þeim kringumstæðum blasir við í framhaldinu: Er þetta eitthvað sem mikilvægt er að breyta? Er vandi jarðar aðallega samskiptavandi?“
Guðmundur veltir fyrir sér hversu mikla orku mannkynið notar í skæting, fals og illdeilur á ársgrundvelli. „Hversu mikla orku nota Íslendingar í fingrabendingar og hnútuköst? Þegar einhver segir við einhvern á kommentakerfi netmiðla að viðkomandi eigi ekki skilið að lifa vegna skoðana sinna, hvað gerist við slík samskipti?,“ spyr Guðmundur og nefnir svo eigin reynslu.
„Mín reynsla er sú, að ef ég verð reiður út af dónaskap annarra í minn garð eða í garð minna nánustu, á netinu eða annars staðar, tekur það mig um það bil þrjá daga að jafna mig. Í þessa þrjá daga er ég að tuldra mögulegan dónaskap á móti í einveru minni, flyt langa reiðilestra einn í bílnum — ímynda mér hvernig ég ætli að láta gerpið finna fyrir því — og svo tekur álíka mikla orku að birta ekki einhvern slíkan ófögnuð á móti — og það tekur á — og ég sperri andlitsvöðvana óeðlilega mikið í illsku minni og er almennt tens. Missi jafnvel svefn. Óhemjuorka fer í þetta. Hin leiðin er að koma sér upp skráp eða tileinka sér viðvarandi truntuskap í forvarnarskyni, en það þarfnast líka mikillar orku. Lykilatriðið er það, að skætingur annarra er tundurskeyti inn í líf fólks. Ímyndið ykkur, svo ég noti tungutak sem kannski þarf að nota svo alvarleiki málsins sé viðurkenndur, hvað svona lagað þýðir fyrir framlegð á vinnumarkaði? Hversu mikill tími fer í vitleysu út af ókurteisi?“
Guðmundur segist hallast að því að CPT-3 sé að sýna okkur að líklega sé þetta stærsta verkefni mannkyns: Að koma betur fram við hvert annað og sýna væntumþykju og skilning.
„Líklega náum við aldrei að minnka koltvísýring í andrúmsloftinu eða útrýma fátækt nema við gerum þetta fyrst. Sýnum að okkur sé ekki sama um náungann. Í öllu falli væri gaman ef mannkynið, sem nú er orðið býsna samheldið í heimsfaraldrinum— faraldurinn hefur eiginlega breytt veröldinni í heimsþorp — myndi gera þetta að tilraun sinni til næstu ára. Að tala fallega hvert til annars, þó ekki væri nema bara til að sjá svo hvort CPT-3 breyti talsmáta sínum í kjölfarið og fari að sýna almennilega mannasiði.“
