Guðmundur Gunnarsson, fyrrverandi bæjarstjóri Ísafjarðar og Vestfirðingur, hefur raunverulegar áhyggjur af því að heilu landshlutarnir hér á landi fari í eyði ef fer sem horfir.
Guðmundur skrifar áhugaverðan pistil um þetta á vef Vísis og grípur til skemmtilegrar samlíkingar.
„Ég hef alltaf verið höfuðstór. Fötin eru í medium en húfurnar í extra large. Ég veit ekki til þess að þetta hafi háð mér fram til þessa. En ef höfuðið héldi alltaf áfram að stækka og búkurinn rýrnaði óstjórnlega á sama tíma, þá myndi ég leita læknis. Hafa af þessu verulegar áhyggjur.“
Guðmundur segir að ef við yfirfærum þetta stærðarójafnvægi yfir á íbúafjölda Íslands og sjáum landið fyrir okkur sem mannslíkama, þá blasi við okkur ögn alvarlegri mynd. „Ísland er eins og höfuðstór horrengla,“ segir hann.
Guðmundur bendir á að 64 prósent landsmanna búi á höfuðborgarsvæðinu, eða í hausnum, á meðan þriðjungur býr í búknum.
„Þetta sama hlutfall er 36% í Danmörku, 30% í Noregi og 26% í Finnlandi. Ísland er þannig undarlegi gaurinn með stóra hausinn í partýinu. Og við sem erum alltaf að reyna að vera svo töff í augum útlendinga.“
Guðmundur bendir á að Vestfirðir hafi hýst 15 prósent þjóðarinnar fyrir 100 árum, en í dag búa þar innan við tvö prósent landsmanna.
„Hlutfall Vestfirðinga hefur þannig farið úr 15% í 2% á rúmri mannsævi. Úr 13 þúsund íbúum í 7 þúsund. A sama tíma hefur landsmönnum öllum fjölgað úr 90 þúsund í 360 þúsund. Allur vöxturinn er í hausnum. Hann hefur bólgnað út án þess að búkurinn fylgi með. Það er raunveruleg hætta á því að heilu landshlutarnir fari í eyði. Hvað sem hver segir. Heilu útlimirnir visni og detti af.“
Guðmundur segir að ólíkt hans ofvaxna höfuðlagi þá sé þessi staðreynd ekki eitthvað náttúrulögmál heldur afleiðing ákvarðana og sinnuleysis, jafnvel hrein og klár vanræksla.
„Að halda landinu í byggð er ekki einhver rómantík eða fortíðarþrá. Þetta er grafalvarlegt hagsmunamál heillar þjóðar.“
Hann segir að ef við ætlum að byggja afkomu okkar á styrkleikum landsins þá verðum við að halda tengslum við uppruna okkar. Rækta búkinn og halda nálægð við náttúru og hafsvæði. „Við verðum að gera okkur grein fyrir, í eitt skipti fyrir öll, hvað gerir okkur að velmegunarþjóð. Á hverju við byggjum afkomu okkar. Af hverju við erum hérna. Það gerðist ekki með því að blása öllu loftinu í höfuðið.“
Guðmundur segir að það að leggja rækt við byggðir um allt land snúist um að halda í þessa styrkleika. „Við erum að tala um vegina, fjarskiptin, rafmagnið, velferðarkerfið, matvælaframleiðsluna og menntunina. Við stöndum í miðri öfugþróun. Við þurfum að snúa henni við. Það er vel hægt. Við þurfum bara að skilja mikilvægið.“
Pistill Guðmundar í heild sinni.
