„Þetta fólk kemur síðan heim oft í meiri sálarkreppu en það vill viðurkenna,“ segir Einar Þór Strand, björgunarsveitarmaður til áratuga, sjúkraflutningamaður í Stykkishólmi og slökkviliðsstjóri í Stykkishólmi, í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag.
Í grein sinni fjallar Einar um stór áföll, stjórn þeirra og þegar hið daglega viðbragð viðbragðsaðila dugar ekki. Á hann til dæmis við þegar sjálfboðaliðar eru kallaðir til og stjórnkerfi almannavarna, sem er meðal annars samsett af Samhæfingarstöðinni í Skógarhlíð, tekið í notkun.
Í raun enginn sem veltir því fyrir sér
„Ég hef stiklað á stóru um þetta kerfi en minna fjallað um einstaklingana sem halda því gangandi, fólkið sem oft á tíðum hleypur af stað frá fjölskyldu, vinnu og ánægjustundum þegar kallið kemur,“ segir Einar og bætir við að þetta fólk komi svo oft heim í meiri sálarkreppu en það vill viðurkenna.
„Þó svo að flestir vinni úr því þá held ég að okkar nánustu séu oft þeir sem þurfa að bera byrðarnar með okkur ómeðvitað. Fer það algjörlega fram hjá nærsamfélaginu og einnig því sem við köllum ríkisvald. Vissulega höfum við, sem störfum í þessum greinum, ekki verið mikið að kvarta eða láta í okkur heyra og sjálfboðaliðarnir sem ekki ráða við álagið, ja, þeir bara hverfa, og það er í raun enginn sem veltir því fyrir sér.“
Einar segir að eftir því sem hann best veit þá hafi ekki verið rannsakað hvernig fólk í þessum geira hefur það andlega eða hvaða áhrif þetta hefur á lífsgæði þeirra, fjölskyldur og vini.
„Sjálfur hef ég starfað í þessum geira í 45 ár og komið að öllum hliðum hans nema löggæslu. Ég hef verið sjálfboðaliði í björgunarsveitum og hjá Rauða krossinum, starfað við sjúkraflutninga og í slökkviliði. Það verður að segjast eins og er að áhugi stjórnvalda á viðbragðsgeiranum og fólkinu sem þar starfar er í flestum tilfellum mjög lítill þó vissulega séu undantekningar þar á,“ segir Einar sem er persónulegur í grein sinni og opnar sig upp á gátt.
Keyrt upp í sveit til að gráta smá
„Ég hef stundum farið út heima eða keyrt upp í sveit bara til að gráta smá í friði. Það er ekkert endilega eftir eitthvert sérstakt atvik, heldur fer bara maður að hugsa um eitthvað þar sem maður hafði þurft að vinna fumlaust og reyna að gera sitt besta en það dugði kannski ekki til. Það sem hjálpar manni í gegnum sorgarstundirnar eru svo gleðistundirnar eins og að fá að vera með í að taka á móti barni. Það versta sem ég hef þó lent í og gerði mig orðlausan er þegar fullorðið barn mitt spurði: „Hvers vegna hljópstu alltaf þegar kom útkall?“ En stundum varð maður bara að hlaupa af stað þó illa stæði á hjá fjölskyldunni og maður hefði átt að vera til staðar, hlusta og faðma. Kannski var faðmlagið ekki hálfnað þegar ... SOS, bless. Þetta samtal kallaði á nokkra bíltúra til að hugsa og, já, gráta.“
Einar segir kjörnum fulltrúum okkar Íslendinga ákveðin skilaboð.
„Látið okkur fá þau tæki og búnað sem þarf til að sinna viðbragðsþjónustu því álagið á okkur sem í þessu erum er nóg þó við þurfum ekki alltaf að heyra hvað þetta sé dýrt og að við þurfum að berjast með kjafti og klóm fyrir hverri krónu. Ef við bara fengjum byggingaröryggisgjaldið þá myndi það breyta miklu. Og ekki bara búnað, sýnið okkur fá stuðninginn líka í verki.“
Einar segir svo í grein sinni að það sé stundum rosalega „gaman“ fyrir viðbragðsaðila þegar vel gengur.
„Þá er alltaf einhver í góðum stól tilbúinn að segja hvað þetta hafi verið flott hjá okkur. Þegar aftur á móti illa gengur þá er best að láta hengja þann sem mest hefur reynt að ná fram breytingum og skríða í felur með öll nei-in og glottið, það gerist svo sjaldan.“
Einar endar grein sína svo á þessum orðum:
„Þegar ég var að ljúka við þessi skrif varð einn stærsti bruni sem orðið hefur á Íslandi í áratugi fyrir botni Tálknafjarðar. Liðið sem þurfti að klára það verkefni var hlutastarfandi slökkvilið á landsbyggðinni sem átti langt í næstu aðstoð, meira en 90 mínútur. Þetta slökkvilið og aðrir viðbragðsaðilar á vettvangi stóðu sig frábærlega. Til hamingju, þetta tókst þrátt fyrir að sum tækin væru eldri en 40 ára.“
