„Staðreyndin er sú að ég varð mjög hugsi yfir stöðunni á Íslandi þegar ég hóf þar störf,“ segir Ásgeir Guðnason, bæklunarskurðlæknir sem starfar sem sérfræðingur í liðskiptaaðgerðum og enduraðgerðum gerviliða á Landspítalanum.
Ásgeir stingur niður penna í Morgunblaðinu í dag þar sem hann bendir á að slitgigt í mjöðm og hné séu tiltölulega algengir sjúkdómar. Sjúklingurinn finni fyrir stirðleika og verk sem verður verri með tímanum. Ganga verði erfið og athafnir eins og að fara í sokka geti orðið erfitt. Endanleg meðferð við slitgigt er gerviliðaaðgerð þegar allt annað hefur verið reynt. Ásgeir þekkir það að þessar aðgerðir geta bætt lífsgæði sjúklinga umtalsvert.
Séríslenskt menningarlegt fyrirbrigði
Ásgeir bendir svo á að hann hafi starfað erlendis um árabil við gerviliðaskurðlækningar. Hann segist hafa orðið mjög hugsi yfir stöðunni hér á landi þegar hann kom heim.
„Biðlistarnir voru lengri en ég var vanur. Tilfinningin sem ég fékk var annars vegar að þetta „væri bara svona“ – eins og eitthvert séríslenskt menningarlegt fyrirbrigði og að fjallið væri einfaldlega orðið of stórt. Svona eins og litla barnið sem hefur sig ekki í að taka til í herberginu sínu þar sem draslið er einfaldlega orðið of mikið. Umræðan um þetta var og er líka furðulega lítil að mínu mati og deyr fljótlega út, sérstaklega þar sem Landspítalinn og íslenska ríkið, eigandi hans, tekur varla þátt í henni.“
Ásgeir reynir svo að svara því um hvað málið snýst. „Vandamálið er í raun ákaflega einfalt þegar maður hugsar um heildarmyndina. Þetta snýst um venjulegt fólk sem hefur fengið slitgigt í liðina og getur lítið að því gert. Flestir eru eflaust ósköp venjulegt fólk, er í vinnu eða komið eftirlaun og flestir hafa borgað sína skatta til ríkisins og staðið við sitt gagnvart ríkinu. En er ríkið að standa við sitt á móti? Er eðlilegt að biðtíminn sé svona langur af því að fólk var svo óheppið að fæðast á Íslandi? Er þetta bara svona? Af hverju er farið svona með þetta fólk?“
Gátum leyst skimunarvandann
Ásgeir veltir því fyrir sér hvernig best sé að leysa vandamálið og spyr hvort raunverulegur áhugi sé til staðar Hann segir að lausnin á skimunarvandamálinu á Covid-19 veirunni hafi vakið athygli hans.
„Skimanir voru framkvæmdar af Íslenskri erfðagreiningu vegna þess að Landspítalinn, sjálft háskólasjúkrahúsið, gat það ekki á þeim tíma. Hvað gerðist svo þegar þetta fyrirtæki hætti sínum skimunum? Þá gat Landspítalinn skyndilega leyst vandamálið. Sennilega vegna þess að þeir urðu hreinlega að gera það. Þess vegna spyr ég, eru biðlistarnir á Landspítalanum eftir gerviliðaskurðaðgerðum vonlaust verkefni eða ekki? Ef þetta er vonlaust að mati ríkisins – af hverju þá bara ekki að viðurkenna það opinberlega og gefast upp. Ef þetta er gerlegt, snýst þetta þá um áhugaleysi eða peningaleysi af hálfu ríkisins? Eða eigum við að taka sömu umræðuna ár eftir ár án þess að eitthvað gerist?“
Ásgeir segir að íslensk stjórnvöld og Landspítalinn þurfi að stíga fram og sýna sínar hugmyndir. Hann segir furðulegt að skurðlæknar Landspítalans séu sjaldnast spurðir um hvaða hugmyndir þeir hafa um vandamálið og hvernig mögulega Landspítalinn gæti leyst biðlistavandamálin.
„Er hægt að fjölga liðskiptaaðgerðum á Landspítalanum með því að gera aðgerðir um helgar? Er hægt að gera tímabundið átak í liðskiptaaðgerðum meðan aðrar valkvæðar aðgerðir bíða? Væri hægt að láta skurðlækna Landspítala framkvæma aðgerðirnar á öðrum spítölum? Eða eiga bara allir sjúklingarnir að fara í aðgerð erlendis eða á Klíníkinni þar sem bara sumir sjúklingar geta borgað fyrir aðgerð? Eru sjúklingar með slitgigt í mjöðm eða hné eða þeir með lausa gerviliði ekki nógu fínn sjúklingahópur til að einhver nenni að tala um þá og eigum við bara að vona það besta?“