„Það er áhyggjuefni að hér á landi sé talað um að ástæða sé til að sleppa forsetakosningum, hvort sem ástæðan sem gefin er sé kostnaður, óheppilegir frambjóðendur eða vinsældir núverandi forseta.“
Þetta segir Björn Berg Gunnarsson, deildarstjóri Greiningar og fræðslu Íslandsbanka, í pistli sem birtist á vef Vísis í morgun.
Björn Berg hefur skrifað mikið um fjármál einstaklinga og heimila en í dag vendir hann kvæði sínu í kross og skrifar athyglisverðan pistil um lýðræðið og væntanlegar forsetakosningar.
Hvattur til að hætta við framboð
Eins og flestum er kunnugt stefnir í einvígi milli Guðna Th. Jóhannessonar, sitjandi forseta, og Guðmundar Franklíns Jónssonar sem forsetaembættið. Ýmsir hafa viljað að Guðmundur Franklín hreinlega hætti við framboð til að spara ríkinu mikinn kostnað á meðan aðrir segja að Guðni Th. sé svo óumdeildur að óþarfi sé að ganga til kosninga.
Þó Björn nefni þá tvo sem væntanlega verða á kjörseðlinum er ljóst hvað hann á við.
„Réttur okkar til að deila um og tjá skoðun á fulltrúum okkar og leiðtogum er með þeim mikilvægari sem við eigum. Slíkan rétt hafa ekki allir og metur The Economist stöðu lýðræðis í heiminum nú þá verstu frá árinu 2006, en einungis 4,5% jarðarbúa búa við fullt lýðræði og ríflega þriðjungur býr í löndum þar sem almenningur hefur engin áhrif á hvernig þeim er stjórnað,“ segir Björn í grein sinni.
Hann segir að í framangreindum löndum fái fólk ekki tækifæri til að láta með formlegum hætti reyna á fullyrðingar sumra um að leiðtogarnir séu óumdeildir.
„Þar þætti lýðræðissinnum væntanlega ekki tiltökumál að inn á kjörseðilinn læddist einn og einn kverúlant sem við fyrstu sýn virðist eygja litla sigurvon eða að hart væri í ári og kosningar dýrar. Slíkt þætti tæplega tilefni til að flauta kosningarnar af, enda rétturinn til að tjá pólitískar skoðanir sínar umtalsvert dýrmætari en svo.“
Góð kaup þrátt fyrir allt
Björn segir áhyggjuefni að talað sé um að sleppa forsetakosningum, hvort sem ástæðan er sögð vera kostnaður, óheppilegir frambjóðendur eða vinsældir núverandi forseta.
„Það kostar vissulega 300-400 milljónir króna að kjósa í júní en það eru góð kaup, þrátt fyrir allt. Útfærsluatriði á borð við þann fjölda meðmæla sem safna þarf fyrir framboð er um að gera að ráðast í og laga að samtímanum áður en við göngum næst að kjörkössunum, en í stóra samhenginu skiptir það sáralitlu máli.“
Björn endar pistilinn á þessum orðum:
„Við skulum ekki gefa okkur að almenn sátt sé um fulltrúa okkar og þeir séu óumdeildir. Skoðanakannanir og fullyrðingar annarra koma aldrei í staðinn fyrir raunverulega þátttöku í frjálsum kosningum. Vonandi verður það á einhverjum tímapunkti óumdeilt.“